Egzamin na maklera papierów wartościowych
- Organizowany jest przez Komisję Nadzoru Finansowego;
- Egzamin odbywa się co najmniej raz w roku na wiosnę; najczęściej dwa razy do roku – drugi termin późną jesienią;
- Termin ogłaszany najpóźniej na 90 dni przed egzaminem;
- Na egzaminie wymagana jest znajomość przepisów prawa według stanu prawnego obowiązującego na 30 dni przed terminem danego egzaminu;
- W celu przystąpienia do egzaminu na maklerów papierów wartościowych należy złożyć lub przesłać drogą pocztową na adres Plac Powstańców Warszawy 1, 00-950 Warszawa bądź osobiście w kancelarii – pokój nr 237 wypełniony wniosek rejestrowy wraz z jedną fotografią oraz dowód wpłaty opłaty egzaminacyjnej;
- Koszt: 500 zł.
Zakres tematyczny
Komunikat nr 6/2009 z dnia 24 listopada 2009
www.knf.gov.pl ("Opracowania" zakładka: "Rynek kapitałowy" – "Egzaminy" – "Maklerzy papierów wartościowych")
Pytania na egzaminie można podzielić na dwie części:
- część matematyczna
- część prawna
Część matematyczna – obejmuje między innymi następujące kwestie:
- Matematyka finansowa
- Wartość pieniądza w czasie – wartość teraźniejsza, wartość przyszła
- Odsetki proste i złożone
- Stopa procentowa - nominalna, efektywna
- Dyskonto – stopa dyskonta
- Ocena jakości inwestycji – stopa zwrotu z inwestycji, wskaźniki
- Renta – płatna z dołu, z góry; renta wieczysta
- Kredyt – metoda równych rat kapitałowych, równych rat płatności kredytu
- Analiza i wycena instrumentów dłużnych
- Rodzaje ryzyka
- Obligacje – wycena obligacji zerokuponowych i kuponowych
- Podstawy analizy portfelowej
- Klasyfikacja ryzyka inwestycyjnego
- Oczekiwana stopa zwrotu
- Wariancja stóp zwrotu, odchylenie standardowe stóp zwrotu
- Współczynnik zmienności
- Współczynnik korelacji, kowariancja stóp zwrotu
- Oczekiwana stopa zwrotu z portfela wielu spółek
- Wariancja i odchylenie standardowe stopy zwrotu z portfela wielu spółek
- Model jednowskaźnikowy Sharpa
- Model wyceny aktywów kapitałowych CAPM
- Ocena efektywności – Indeks Traynora, Sharpa, Jensena
- Wycena instrumentów udziałowych
- Wycena akcji
- Metody wyceny instrumentów udziałowych
- Metody dyskontowe
- Modele dywidendowe – model stałej dywidendy, model Gordona, model dwufazowy
- Metody porównawcze – (C/Z, C/Wk, EV/EBIT, EV/EBITDA)
- Metody oparte na wskaźnikach FCFF, FCFE, pojęcie wartości rezydualnej, pojęcie WACC
- Wskaźniki płynności, efektywności, zadłużenia, rentowności, model Du Ponta
- Dźwignia, operacyjna, finansowa, całkowita, próg rentowności
- Wycena instrumentów pochodnych
- Rodzaje instrumentów pochodnych
- Rodzaje operacji: zabezpieczające, arbitrażowe, spekulacyjne
- Kontrakty terminowe – własności, rodzaje, wycena
- Opcje – własności, rodzaje, wycena
- Strategie inwestycyjne z wykorzystaniem kontraktów i opcji
- Techniki notowań giełdowych
- Notowania jednolite
- Notowania ciągłe
Część prawna
Wykaz ustaw wymaganych do egzaminu na maklera:
Załącznik nr 1 do Komunikatu nr 6/2009 ze zmianami zawartymi w Komunikacie nr 1/2010 z 10 lutego 2010
Wykaz ustaw:
- Ustawa z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym.
- Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o nadzorze nad rynkiem kapitałowym.
- Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi.
- Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 19 października 2005 r. w sprawie informacji stanowiących rekomendacje dotyczące instrumentów finansowych, ich emitentów lub wystawców.
- Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 20 listopada 2009 r. w sprawie trybu i warunków postępowania firm inwestycyjnych, banków, o których mowa w art. 70 ust. 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, oraz banków.
- Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 23 listopada 2009 r. w sprawie określenia szczegółowych warunków technicznych i organizacyjnych dla firm inwestycyjnych, banków, o których mowa w art. 70 ust. 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, i banków powierniczych oraz warunków szacowania przez dom maklerski kapitału wewnętrznego.
- Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych.
- Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 19 października 2005 r. w sprawie wzorów wezwań do zapisywania się na sprzedaż lub zamianę akcji spółki publicznej, szczegółowego sposobu ich ogłaszania oraz warunków nabywania akcji w wyniku tych wezwań.
- Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 19 lutego 2009 r. w sprawie informacji bieżących i okresowych przekazywanych przez emitentów papierów wartościowych oraz warunków uznawania za równoważne informacji wymaganych przepisami prawa państwa niebędącego państwem członkowskim.
- Ustawa z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych.
- Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny.
- Ustawa z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych.
- Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej.
- Ustawa z dnia 27 lipca 2002 r. Prawo dewizowe.
- Ustawa z dnia 29 czerwca 1995 r. o obligacjach.
- Ustawa z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji.
- Ustawa z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych.
- Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości.
- Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 24 grudnia 2007 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości funduszy inwestycyjnych.
- Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 29 sierpnia 2008 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości banków.
- Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 12 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metody wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych.
- Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 25 września 2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych.
- Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych w zakresie opodatkowania na rynku finansowym.
- Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych w zakresie opodatkowania na rynku finansowym.
- Ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania na rynku finansowym.
- Ustawa z dnia 16 listopada 2000 r. o przeciwdziałaniu wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł oraz o przeciwdziałaniu finansowaniu terroryzmu.
- Regulamin Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie S.A.
- Szczegółowe Zasady Obrotu Giełdowego obowiązujące na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie S.A.
- Regulamin pozagiełdowego obrotu regulowanego obowiązujący na BondSpot S.A.
- Regulamin Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych S.A.
- Zasady Etyki Zawodowej Maklerów i Doradców.
- Kodeks Dobrej Praktyki Domów Maklerskich.
Egzamin
Egzamin składa się ze 120 pytań. Całkowity czas trwania egzaminu to 180 min.
Czas na jedno zadanie wynosi: 180/120 = 1,5 min/zad
Egzamin na maklera to test jednokrotnego wyboru - wybieramy spośród 4 odpowiedzi a b c d.
- Odpowiedź prawidłowa: + 2 punkty
- Odpowiedź błędna: - 1punkt
- Wstrzymanie się: 0 punktów
Zaliczenie: 160 punktów.
Wydawałoby się, że w teście, w którym maksymalnie możemy zdobyć 240 punktów, 160 punktów to stosunkowo niewiele, jak na egzamin który uznawany jest jako trudny. Daje to próg zdawalności na poziomie 67%. Należy jednak pamiętać o punktach ujemnych. Nie można przyjmować początku skali na zerze i liczyć, że 160 do 240 to 2/3. Rozpiętość punktowa jaką możemy otrzymać z egzaminu to -120 do 240 punktów i na poziomie -120 należy ustawić początek skali. Licząc w ten sposób próg zdawalności jest na poziomie około 78%.
Przeczytaj także: egzamin maklera giełdowego.
Przygotowanie do egzaminu
Przygotowanie do egzaminu na maklera należy rozpocząć - w zależności od indywidualnych predyspozycji oraz warunków zewnętrznych takich jak np: praca – od 2 do 6 miesięcy przed terminem egzaminu. Pytania z prawa są słowo w słowo zaczerpnięte z ustaw. Jedyną metodą nauczenia się do części prawnej jest wielokrotne przeczytanie ustaw. Zdecydowanie należy się skupić na wybranych pozycjach z listy wymaganych aktów prawnych. Niektóre ustawy praktycznie nie występują na egzaminach bądź pytania odnoszące się do nich zdarzają się niezmiernie rzadko. Część matematyczna obejmuje szeroki zakres tematyczny. Niektóre partie materiału można opanować samemu sięgając np. do kilku (wymienionych niżej) podręczników ekonomii.
Wykaz literatury:
- E.F. Brigham, L. C. Gapenski – „Zarządzanie finansami. T.1 i T.2”, PWE 2000.
- J. Gajdka, E. Walińska – „Zarządzanie finansowe: teoria i praktyka. T.1 i T.2”, FRR 2000.
- E.J. Elton, M.J. Gruber – „Nowoczesna teoria portfelowa i analiza papierów wartościowych", WIG PRESS 1998.
- F. Fabozzi – „Rynki obligacji: analiza i strategie”, WIG PRESS 2000.
- J. Hull – „Kontrakty terminowe i opcje: wprowadzenie”, WIG PRESS 1999.
- R. Haugen - "Teoria nowoczesnego inwestowania", WIG PRESS 1996.
- K. Jajuga, T. Jajuga "Inwestycje: instrumenty finansowe, ryzyko finansowe, inżynieria finansowa", PWN 1998.
- F.K. Reilly, K.C. Brown – „Analiza inwestycji i zarządzanie portfelem T.1 i T.2”, PWE 2001.
- M. Sobczyk – „Matematyka finansowa. Podstawy teoretyczne, przykłady, zadania”, PLACET 2001.
- Szablewski A., Tuziemek R. (red.) – „Wycena i zarządzanie wartością firmy”, POLTEXT, 2005.
- M.R. Tyran – „Wskaźniki finansowe”, Dom Wydawniczy ABC 1999.
Można tu wyróżnić podręcznik autorstwa K. Jajugi, który uznawany jest za najistotniejszą lekturę zalecaną do egzaminu. Istnieje jednak dział techniki notowań, którego jedynym źródłem wiedzy są praktycznie Regulamin Giełdy oraz Szczegółowe Zasady Obrotu Giełdowego zwane także SZOGiem. Dość trudno jest jednak opanować tę część materiału przy pomocy tego źródła.
Statystyka ostatniego egzaminu (październik 2009)
Ilość osób, które przystąpiły do egzaminu: 374
Ilość osób, która zdała egzamin: 92 (po rozpatrzeniu odwołań)
Najwyższy uzyskany wynik to 209 punktów
Zdawalność w procentach: około 25% - niespotykanie wysoka zdawalność
W 2009 do obu egzaminów maklerskich podeszło trochę ponad 800 osób, z czego zdało ponad 150.